Monday, May 9, 2011

बँक नावाची शिवी : भाग ४

* भाग १ इथे  वाचा.
* भाग २ इथे  वाचा.
* भाग ३ इथे  वाचा.

भाग ४ : जवाबदारी !!

ज्या व्यक्तींच्या चुकीच्या निर्णयांमुळे त्यांच्या स्वतःच्याच अतिविशाल बँका, कंपन्या बुडाल्या ते लोक (सीईओज) मात्र त्यांनी साठवलेली गडगंज माया व्यवस्थितपणे घेऊन बाहेर पडले. लिमन ब्रदर्सच्या पाच उच्चाधिकाऱ्यांनी २०० आणि २००७ या सात वर्षात १ बिलियन डॉलर्सची माया कमावली आणि लिमन बुडल्यावरही त्यांचे पैसे त्यांच्याकडे सुरक्षित होते. त्यातल्या एका पैश्यालाही धक्का लागला नाही !!!!


अँजेलो मोझिलो

कंट्रीवाईडचा प्रमुख कार्यकारी अधिकारी अँजेलो मोझिलो याने २००३ आणि २००८ या पाच वर्षांत ४७० मिलियन डॉलर्स कमावले. कंट्रीवाईड बुडण्याआधीच्या एका वर्षात त्याच्याकडे असलेले कंट्रीवाईडचे शेअर्स विकून त्याने १४० मिलियन डॉलर्स कमावले ते वेगळेच.


मेरील लिंचचा प्रमुख कार्यकारी अधिकारी स्टॅन ओ'निल याची फक्त २००६ आणि २००७ मधली कमाई ९० मिलियन डॉलर्स होती. मेरीलला बुडवल्यानंतर त्याने राजीनामा दिला (खरं तर त्याला संचालक मंडळाने काढून टाकायला हवं होतं) आणि त्याला भत्त्याच्या स्वरुपात १६० मिलियन डॉलर्स मिळाले.

ओ'निल नंतर आलेल्या जॉन थेनने २००७ मध्ये ८७ मिलियन डॉलर्स कमावले. आणि मेरीलला सरकारने पैसे देऊन वाचवल्यानंतर फक्त दोनच महिन्यांनी म्हणजेच डिसेंबर २००८ मध्ये थेन आणि संचालक मंडळातल्या सदस्यांनी करोडो डॉलर्स बोनस म्हणून आपापसात वाटून घेतले !!


स्टॅन ओ'निल
२००८ च्या मार्च मध्ये एआयजीच्या फायनान्शिअल प्रोडक्ट डिव्हिजनला ११ बिलियन डॉलर्सचा तोटा झाला. त्याबद्दल त्या डिव्हिजनचा प्रमुख असणारा जोसेफ कॅसेनो याची हकालपट्टी करण्याऐवजी कंपनीने दरमहा १ मिलियन डॉलर्सच्या पगारावर त्याची नेमणूक सल्लागार (कन्सल्टंट) म्हणून केली !!!!


अमेरिकन बँक्स आता पूर्वीपेक्षाही अधिक बलाढ्य, अवाढव्य आणि अधिक शक्तिशाली झाल्या आहेत. अनेक छोट्या बँकांना मोठ्या बँकांनी विकत घेतलंय किंवा त्यांचं विलीनीकरण झालंय. अर्थव्यवस्था पुन्हा पूर्वीसारखी होण्यासाठी (म्हणजे सगळ्या आर्थिक नाड्या पुन्हा आपल्या हातात येण्यासाठी) अमेरिकन वित्तक्षेत्र पाण्यासारखा पैसा ओततंय. अनेक राजकारण्यांना खिशात घालण्याचे प्रयत्न केले जातायत, अनेकजण त्यांचे बाहुले बनलेत देखील. पण अजून एक महत्वाचं क्षेत्र आहे ज्यात हे लोक प्रचंड गुंतवणूक करतायत. हे असं क्षेत्र आहे की जे ज्यात गुंतवणूक होते आहे हेच कोणाला माहित नाहीये आणि ते म्हणजे फायनान्शिअल स्टडीज. 

जॉन थेन
इकॉनॉमिक्स शिकवणारं हे क्षेत्र, विद्यापीठं यांच्याकडे त्यांनी मोर्चा वळवला आहे. वित्तक्षेत्रावरची बंधनं शिथिल करण्यासाठी अनेक अर्थतज्ज्ञ, अभ्यासक, प्राध्यापक यांनी हिरीरीने मोहिमा चालवल्या आहेत. १९८० पासून या प्रकाराला विशेष जोर चढला आहे आणि हेच लोक अमेरिकेच्या सरकारी आणि महत्वाच्या राजनैतिक नियमांची आखणी करत आहेत. हे असे प्राध्यापक, अर्थतज्ज्ञ अनेक कंपन्यांच्या सल्लागार मंडळात काम बघताहेत आणि आपसूकच त्या कंपन्यांना फायदे होतील अशा प्रकारचे नियम तयार करण्यासाठी सरकारवर दबाव आणतायत किंवा शक्य असेल तिथे स्वतःच असे नियम बनवतायत. 






अमेरिकन अर्थव्यवस्थेला आपल्या मनाप्रमाणे वाकवणारी आणि तरीही सरकारात दिमाखाने मिरवणारी अशी अनेक नावं उदाहरण म्हणून बघता येतील

मार्टीन फेल्डस्टीन
- मार्टीन फेल्डस्टीन हा हार्वर्ड विद्यापीठात प्राध्यापक असलेला विद्वान अर्थतज्ज्ञ. रेगन सरकारचा प्रमुख  आर्थिक सल्लागार आणि शिथिलीकरणाचा (फायनान्शिअल डीरेग्युलेशन) कट्टर समर्थक ज्याने शिथिलीकरणासाठी विशेष मदत केली. १९८८ ते २००९ पर्यंत तो एआयजी आणि एआयजी फायनान्शिअल प्रोडक्टसच्या संचालक मंडळावर होता. यादरम्यान त्याने करोडो डॉलर्स कमावले.

ग्लेन हबर्ड हा कोलंबिया बिझनेस स्कूलचा डीन आणि बुश सरकारमधला एक प्रमुख आर्थिक सल्लागार होता.

ग्लेन हबर्ड, मार्टीन फेल्डस्टीन आणि यांच्यासारख्या असंख्य वित्तीय अभ्यासक/अर्थतज्ज्ञांनी अर्थव्यवस्थेला हवं तसं वळवून, सरकारला चुकीचे निर्णय घ्यायला भाग पाडून करोडो डॉलर्सची माया गुपचूप गोळा केली आणि अजूनही करत आहेत.

ग्लेन हबर्ड
बेअर स्टर्नचे दोन हेज फंड अधिकारी राल्फ सिऑफि आणि मॅथ्यू टॅनीन या दोघांना आर्थिक घोटाळ्याबद्दल अटक झाली. ग्लेन हबर्डने १ लाख डॉलर्स घेऊन ते दोघे निर्दोष असल्याचं प्रमाणपत्र दिलं. अशा रीतीने हबर्डने मेटलाईफच्या संचालक मंडळात राहून अडीच लाख डॉलर्स कमावले.

- लॉरा टायसन (जिने या माहितीपटासाठी मुलाखत द्यायला नकार दिला.), कॅलिफोर्निया युनिव्हर्सिटीची प्राध्यापिका... ही क्लिंटन सरकारमध्ये राष्ट्रीय आर्थिक समितीच्या अध्यक्षपदी होती. सरकारमधून बाहेर पडल्यावर वार्षिक साडेतीन लाख डॉलर्सच्या भरभक्कम पगारावर ती मॉर्गन स्टॅनलीच्या संचालक मंडळात रुजू झाली.

- रुथ सिमन्स ही ब्राउन विद्यापीठाची अध्यक्षा वार्षिक तीन लाख डॉलर्सचं पॅकेज घेऊन गोल्डमन सॅक्सच्या संचालक मंडळात रुजू झाली.

लॅरी समर्स ज्याचा आर्थिक शिथिलीकरणाच्या निर्णयात अतिशय प्रमुख सहभाग होता. तो २००१ साली हार्वर्ड विद्यापीठाचा अध्यक्ष बनला. त्यावेळी त्याने अनेक हेज फंड्सचा सल्लागार म्हणून अक्षरशः लाखो डॉलर्स जोडले.

फ्रेडरिक मिश्किन
फ्रेडरिक मिश्किन : जो अमेरिकन अर्थव्यवस्था बुडायला आली असताना फेडरल रिझर्व्हचा गव्हर्नर होता आणि योग्य ते उपाय योजण्याऐवजी आपल्या पदाचा राजीनामा देऊन पळून आला. या फ्रेडरिक मिश्किनने २००६ साली आईसलँड बद्दल, तिथल्या अर्थव्यवस्था आणि इतर महत्वाच्या बाबींबद्दलच्या एका महत्वाच्या अहवालाचं लिखाण केलं. त्यात त्याने आईसलँडच्या अर्थव्यवस्थेचं तोंड फाटेस्तोवर कौतुक केलं. परंतु त्याच्या अहवालातल्या माहितीला, मतांना कुठल्याही आर्थिक अभ्यासाची, शोधाची, पार्श्वभूमी नव्हती. तो अहवाल अतिशय चुकीचा, खोटा आणि म्हणूनच धक्कादायक होता. आईसलँडच्या अर्थव्यवस्थेबद्दलच्या चांगल्या (पण नितांत खोट्या) माहितीने भरलेला अहवाल पुरवण्यासाठी आईसलँड चेंबर ऑफ कॉमर्सने मिश्किनला सव्वालाख डॉलर्सची घसघशीत रक्कम पुरवली. या माणसाचं वार्षिक उत्पन्न अंदाजे ६ ते १७ मिलियन डॉलर्स आहे !!!

रिचर्ड पोर्टस
रिचर्ड पोर्टस, ब्रिटनमधला अत्यंत प्रसिद्ध अर्थतज्ज्ञ आणि लंडन बिझनेस स्कुलचा प्राध्यापक यानेही २००७  मध्ये आईसलँड चेंबर ऑफ कॉमर्सच्या विनंतीवरून आईसलँडबद्दल एक अहवाल लिहिला. हा अहवाल देखील आईसलँडच्या अर्थव्यवस्थेबद्दलच्या अमाप परंतु खोट्या स्तुतीने भरलेला होता.

आर्थिक फुगवटा अत्युच्च शिखरावर असताना २००४ मध्ये ग्लेन हबर्ड आणि विलियम सी डडली (गोल्डमन सॅक्सचा प्रमुख अर्थतज्ज्ञ) या दोघांनी मिळून अमेरिकन अर्थव्यवस्थेबद्दल एक महत्वाचा अहवाल लिहिला. या अहवालात हबर्डने डेरीव्हेटीव्हज आणि सिक्युरिटायझेशन चेनचं प्रचंड कौतुक केलं. त्यांच्या म्हणण्याप्रमाणे यामुळे अमेरिकन अर्थव्यवस्थेतले धोके कमी झाले आणि आर्थिक सक्षमीकरण वाढलं. यामुळे अर्थव्यवस्था अधिक स्थिर आणि सुरक्षित होऊन महामंदीसदृश संकट येण्याची शक्यता जवळपास निकालात निघाली.

* भाग ५ इथे  वाचा

4 comments:

  1. एक सो एक चोर आहेत रे... ह्यांच्यावर काहीच कारवाई कशी झाली नाही??? बुश सरकार ह्यात सर्वेसर्वा सामील होते काय?

    ReplyDelete
  2. खरंच महाचोर आहेत साले सगळे..

    अरे बुश काय, क्लिंटन काय आणि ओबामा काय.. सगळे एकच माळेचे मणी !!! :(

    ReplyDelete
  3. हि एवढी नाव आहेत ... मग अशा वेळेस हे WaWarren Buffett, Bill Gates आणि इतर लोकं काय करत होती... त्यांनी अमेरिकन सरकारवर का दबाव टाकला? (हा एक भारतीय मानसिकता असल्याचा प्रश्न)
    आणि सुजाण च्यामारिकी नागारीकाने सरकारला कोर्टात का नाही खेचल?

    ReplyDelete
  4. अरे अमेरिकन सरकार, या कंपन्या सगळ्यांची मिलीभगत होती..

    ReplyDelete

समाधान

समाज माध्यमं आणि एकूणच समाजात सध्या अहमहमिकेने चर्चिला जाणारा ज्वलंत मुद्दा म्हणजे राम मंदिर. हिरीरीने मांडल्या जाणाऱ्या मतमतांतराच्या गलबल्...