चिदुभाऊ आणि नन्ना !!

"वाहिनी, चिप्या आहे का घरात?" त्याने आत शिरता शिरताच विचारलं.
"भाऊजी तुम्ही? अहो याना आत. इश्श आणि हे कधी नसतात घरात? बसा तुम्ही. मी बोलावते त्यांना. ते झोपले आहेत आतमध्ये"
"तो झोपला असेल तर नंतर येऊ का मी?"
"अहो छे हो त्यात काय."

जरा वेळाने चिप्या बाहेर आला. मित्राचा चेहरा बघताक्षणीच त्याने ओळखलं की काहीतरी गडबड आहे म्हणून.

"काय झालं?"
"अरे नेहमीचंच रे. खडूस बॉस, विचित्र ऑफिस अवर्स, अशक्य डेडलाईन्स आणि या सगळ्याचं आउटपुट म्हणजे सतत वैतागलेली बायको. ती चिडून माहेरी गेलीये. मी वेळेवर घरी यायला लागल्याशिवाय परत येणार नाही म्हणते. सारखं तुझं उदाहरण देऊन म्हणते की चिप्या भाउजी कसे वेळेवर येतात. वहिनी तिला भेटतात तेव्हा नेहमी सांगतात की तू कसा लवकर घरी येतोस, बायकोमुलांना वेळ देतोस, त्यांच्याबरोबर बाहेर फिरायला, हॉटेलमध्ये, पिक्चरला जातोस. ते सगळं ऐकून तर ती माझ्यावर अजूनच चिडलीये. चिप्या, प्लीज मला मदत कर."
"ते चिप्या म्हणणं बंद कर बघू आधी. तू मला सरळ सरळ नावाने हाक मार किंवा स्पष्टपणे 'चिदुचा पीए' असं म्हण. हे चिप्या नको उगीच."
"बरं पण प्लीज सांग ना तुला हे सगळं कसं जमतं? ऑफिसचं काम, टेन्शन्स सगळं सांभाळून तुला कसा वेळ मिळतो?"
"अरे सोप्पं आहे. पहिली गोष्ट म्हणजे मला ऑफिसात काम नाही, टेन्शन नाही. माझा बॉस झक्कास आहे एकदम. त्याला कुठलंही काम करायचं नसतं. सगळ्याला नकारघंटा वाजवतो. मला काय त्याच्या नकारघंटेचा थोडा अभ्यास करून, थोड्या कारणांचा मीठ-मसाला टाकून फक्त भाषण टायपून द्यायचं असतं."
"म्हणजे"
"अरे कुठलंही काम, जवाबदारी आली की नन्नाचा पाढा वाचायचा. झालं काम.
"म्हणजे?"
"एक मिनिट थांब" असं म्हणून चिप्याने शेजारच्या टेबलावरची 'अहवाल' असं लिहिलेली फाईल उचलली. ती मित्रासमोर उघडून धरत त्याला ती वाचायला सांगितली. तो वाचू लागला.

=========================================
** (नन्ना) अहवाल क्र. १

विषय : परराष्ट्र आणि हल्ले
कालावधी : १ डिसे ०८ ते २८ फेब ०९

तपशील : ही सगळी शेजारील राष्ट्राची कारस्थानं आहेत हे आम्हाला ठाऊक नाही असं कोणीही समजू नये. त्यांच्या दहा जणांनी आमच्या शेकडो जणांचा जीव घेतला असला तरीही आम्ही त्यांच्यावर हल्ला करणार नाही. आमचं राष्ट्र हे शांतताप्रिय राष्ट्र आहे, आमचं सरकार, आमचे नागरिक शांतताप्रिय आहेत हे कोणीही विसरू नये. आम्ही प्रसंगी त्यांच्या (म्हणजे आमच्याच नागरिकांच्या) जीवाचं बलिदान देऊ पण भ्याडपणे युद्ध पुकारणार नाही. त्या दहामधला एकजण अशाच एकाच्या बलिदानामुळे आमच्या हाती गवसला आहे आणि त्याची योग्य पद्धतीने चौकशी करून, योग्य ते न्यायालयीन रितीरिवाज पार पाडून, त्याला उचित न्याय  देणं हे आमचं कर्तव्य असून त्यात आम्ही कसूर करणार नाही. आम्ही त्यांना सगळे पुरावे दिले आहेत व तेच पुरावे घेऊन मी त्या मोठ्या गोर्‍या साहेबाकडे जाऊन दाद मागितल्याशिवाय राहणार नाही. अशा या पुस्तकी आदर्श पद्धतीने न्याय मिळवण्याचा प्रयत्न करत आम्ही सगळ्या जगाचं लक्ष वेधून घेऊन त्यांच्या मनात (आमच्या) शेजार्‍यांबद्दल योग्य ती जागृतता निर्माण करणं ही वाटते तेवढी कठीण गोष्ट नाही. न्याय हा झालाच पाहिजे आणि तोही योग्य पद्धतीनेच आणि त्यासाठी वर्षानुवर्षे थांबावं लागलं तरी आम्ही डगमगणार नाही. आमचं शांत राहणं म्हणजे आमची दुर्बलता आहे असं कोणीही समजू नये !!
प्रसिद्धी : इथे आणि इतर अनेक ठिकाणी.

** (नन्ना) अहवाल क्र. २

विषय : 'गुरु'चा निकाल आणि अर्ज
कालावधी : १ मार्च ०९ ते ३१ मे ०९

तपशील : 'गुरु'चं काय करणार असं सारखं सारखं विचारून त्रास देऊ नका. त्याने 'दयेचा अर्ज' दाखल केला आहे आणि 'दयेच्या अर्जांच्या' यादीत एकूण २८ जण आहेत आणि गुरुचा क्रमांक २२ आहे हे कदापि विसरू नका. त्या क्रमाने त्याचा नंबर जेव्हा येईल तेव्हा त्याच्या अर्जावर विचार करण्यात येईल हे तुम्हाला आधी सांगितलं नाहीये का? तर हे २२ आणि २८ हे दोन अंक तुम्ही कधीही विसरू नका !!! त्या यादीप्रमाणे त्याचा नंबर येईपर्यंत आम्ही काहीही करू शकत नाही.
प्रसिद्धी : इथे आणि इतर अनेक ठिकाणी

** (नन्ना) अहवाल क्र. ३

कालावधी : १ जाने १० ते ३१ मार्च १० (आणि इतरही अनेक प्रसंगी)
विषय : नक्षलवादी आणि भ्याडपणा

तपशील : नक्षलवाद्यांनी या देशातल्या कितीही लोकांना, पोलिसांना, निरपराध आदिवासींना हालहाल करून ठार मारलं आणि ते स्वतःला या देशाचे नागरीक समजत नसले तरीही आमच्यासाठी ते या देशाचे नागरीकच आहेत. नक्षलवाद्यांना बाहेरच्या देशातून, तेथील अतिरेकी संघटनांकडून कितीही मदत मिळत असली तरीही ते अतिरेकी नाहीत. अजूनही असे कितीही भीषण आणि भ्याड हल्ले झाले तरीही आम्ही त्यांच्याविरुद्ध लष्कराला पाचारण करणार नाही, हवाईहल्ले करणार नाही, कडक कारवाई करणार नाही. त्यांच्याशी लढण्यास पोलीस सक्षम आहेत. त्यांच्या प्रत्येक हल्ल्याला उत्तर म्हणजे चर्चा आणि फक्त चर्चा. 'चर्चा करून प्रश्न सोडवणे' (कितीही सुटला नाही तरी निदान तसं चित्र निर्माण करणे) यावर आमचा पूर्ण विश्वास आहे.
प्रसिद्धी : इथे आणि इतर अनेक ठिकाणी

=========================================

हे आणि असे इतर अनेक छोटे छोटे तपशील, प्रसंग चिप्याच्या मित्राला अहवालांच्या फाईलमध्ये मिळाले आणि ते पाहून त्याने चिप्यासमोर अक्षरशः हात जोडले आणि म्हणाला "चिप्या, तुझा चिदुभाऊ खरंच महान आहे रे. कित्ती चुटकीसरशी सगळे प्रश्न सोडवतो. बाकीच्यांना झाला तरी त्याला आणि त्याच्या हाताखालच्यांना काहीच त्रास नाही. झक्कास नोकरी आहे बघ ही. बघ ना जरा चिदुभाउंना 'असिस्टंट चिप्या' हवाय का ते. मिळेल त्या पगारात नोकरी करायला तयार आहे मी." !!

----------

वरील सगळ्या प्रसंगांना चिदुभाऊ एकटेच जवाबदार आहेत असं आमचं मुळीच म्हणणं नाही. पण अनेक महत्वाच्या प्रसंगांत आणि निर्णयात देशाचे गृहमंत्री या नात्याने त्यांनी केलेली बेफिकीर, पळपुटी आणि बोटचेपी विधानं दुर्दैवाने सरकारची निष्क्रियता, ठोस आणि कडक निर्णय घेण्यातलं दौर्बल्य वेळोवेळी अधोरेखित करतात.

१. जसं २६/११ च्या तपासानंतर झालेल्या गोष्टी. आम्हाला सतत संयम राखण्याचं आवाहन करणारा गृहमंत्री (आणि संरक्षणमंत्री, परराष्ट्रमंत्री आणि पंतप्रधान वगैरे वगैरे) नकोय. काहीतरी ठोस कृती करण्याचं नुसतंच आश्वासन न देता तशी कृती करणारा आणि ती कृती जनतेच्या नजरेस आणून जनतेचा आत्मविश्वास आणि सरकारवरचा विश्वास वाढवणारा नेता हवाय. पुरावे आणि सुरक्षा अहवालांच्या कागदांची बाडं भारतातून अमेरिकेत नेऊन तिथल्या साहेबासमोर ती मांडून तीच आपल्या नोकरीची आणि जीवनाची इतिकर्तव्यता मानणार्‍या कुरियरबॉय आणि केंद्रीय गृहमंत्री यांच्यात काहीतरी ठळक फरक दिसायला नको का?

२. किंवा "अफझल गुरुच्या दयेच्या अर्जाचा क्रमांक २२ आणि आणि आधीच्या २१ अर्जांचा निकाल लागल्यावर त्याचा नंबर येईल" असली शाळकरी गणितं शिकवणारा गृहमंत्रीही नकोय. कारण २२ नंबरच्या व्यक्तीने जो भीषण गुन्हा केलाय तसा गुन्हा आधीच्या २१ व्यक्तींनी केलाय का हे तपासून बघून त्या अनुषंगाने उगाच लालफितीत न अडकता बाविसाव्या नंबरला विशेष घटना म्हणून बघून ताबडतोब त्या दृष्टीने काही हालचाल करणारा आणि संबंधितानांना हालचाल करायला भाग पडणारा आणि त्या दृष्टीने सारासार विचार करणारा नेता हवाय.

३. 'वंदे मातरम' इस्लामविरोधी असल्याचे कारण देत, मुस्लिमांनी हे गीत गाऊ नये, असा फतवा जमात-ए-उलेमा हिंद या मुस्लिम संघटनेने चिदुभाऊंच्या उपस्थितीत काढला अशी बातमी जेव्हा आली तेव्हा त्यांनी सगळ्यात पहिल्यांदा त्या संघटनेचा निषेध करून हे अयोग्य असल्याची जाणीव त्या संस्थेला कडक शब्दात करून देणं आवश्यक होतं. असं केल्याने जनतेसमोर त्यांची प्रतिमा उजळली असती. असला बेअक्कल आणि देशद्रोही फतवा काढणं हे जेवढं धक्कादायक होतं त्यापेक्षा कितीतरी पटीने अधिक हे धक्कादायक होतं की हा फतवा केंद्रीय गृहमंत्र्यांसमोर काढला जातो (निदान बातमी तरी अशीच होती.). परंतु अशा वेळी त्या संस्थेचा जाहीर निषेध करण्याऐवजी चीदुभाऊ पूर्ण वेळ रमले होते ते हे दाखवण्यात की असा असा फतवा जेव्हा निघाला तेव्हा मी तिथे कसा नव्हतो, माझ्या उपस्थितीत हे असलं काहीही झालेलं नाही हे दाखवण्यातच. अरे पण त्या फतव्याबद्दल तुमचं (आणि सरकारचं) अधिकृत मत काय हे सांगण्याची तसदी त्यांनी घेतल्याचं (निदान मला तरी) कधीच स्मरत नाही.

४. ही सर्व मूळं आत्ता उकरून काढण्याचं एकमेव कारण म्हणजे पुन्हा एकदा तीच निष्क्रियता आणि आम्ही कसे शांततेचे उपासक आहोत हे दाखवण्याची अहमहमिका आणि त्यापायी असंख्य निरपराध नागरिकांचा आणि पोलिसांचा नक्षलवादी जीव घेताहेत हे पाहताना, वाचताना होणारी सामान्य माणसाची तडफड. चिदुभाऊ आणि त्यांचे सहकारी आणि पगडीवाले साहेब लोक गेले कित्येक महिने कंठशोष करत आहेतच की "आम्ही नक्षलवाद्यांविरोधात हवाईहल्ला करणार नाही, लष्कराची मदत घेणार नाही, हे करणार नाही आणि ते करणार नाही.". काय करणार नाहीस ते कळलं. पण भल्या माणसा, काय करणार आहेस ते सांग की. काय करणार आहेस जेणेकरून अंगाची चाळणी होईपर्यंत गोळ्या घालून ठार मारणार्‍या, मुंडके कापून धड पाठवून देणार्‍या, अत्यंत कमी संख्येत असणार्‍या पोलिसांना चहुबाजूंनी घेरून त्यांना अतिशय क्रूर प्रकारे ठार मारणार्‍या, निरपराध आदिवासी लोकांना वेळोवेळी भीती घालून, धमक्या देऊन अनेकदा त्यांच्याही जीवाशी खेळणार्‍या नक्षलवाद्यांचा समूळ नायनाट करू शकशील?? आदल्या दिवशी नक्षलवाद्यांना 'भ्याड' संबोधल्यावर दुसर्‍या दिवशी बदला म्हणून हजाराच्या वर नक्षलवाद्यांनी ७६ पोलिसांना घेरून त्यांना अत्यंत क्रूरपणे ठार मारल्यावरही दुसर्‍या दिवशी पुन्हा बोलताना "आम्ही हवाईहल्ला करणार नाही, लष्कराची मदत घेणार नाही, त्यासाठी पोलीस सक्षम आहेत" अशी निर्लज्ज विधानं करताना तुमची जीभ उचलली तरी कशी जाते??? बोला चिदुभाऊ, द्या उत्तर... !!