गच्च .. !!

मोठा विकांत असल्याने प्लॅटफॉर्मवर बराच वेळ वाट बघून झाल्यावर मग ट्रेन मिळाली. आत शिरताक्षणी बसायला मिळाल्याबद्दल स्वतःचेच कौतुकसोहळे साजरे करावेत असा काही प्रकार नव्हता. कारण सुट्ट्यांमुळे ट्रेन तशी रिकामीच होती. दिवसभर उन्हात भटकंती झाली होती. दिवसभर फिरल्यामुळे जास्त दमलोय की घामाची आंघोळ झाल्यामुळे असं विचित्र कोडं पडत होतं. ट्रेनमध्ये एसी वगैरे सगळं व्यवस्थित असूनही ते शोभेची वस्तू वाटावं अशी परिस्थिती होती. आमच्या समोर दोन बायका येऊन बसल्या. त्यांच्याबरोबर एक छोटीशी मुलगी होती. ४-५ वर्षांचीच असेल. छकुली अगदी गोड होती. गुलाबी गुलाबी बूट, त्याच रंगाची सशाच्या चेहर्‍याची गळ्यात अडकवलेली छोटूशी पर्स, मोठ्ठी फुलंफुलं असलेली जीन्स, छान गोल चेहरा. मधेच खुदकन गोड हसायची. छान होती एकदम.

लेकाला खेळवत त्याचं आणि आमचंही लक्ष उकाड्यापासून दूर वळवण्याचा व्यर्थ प्रयत्न आम्ही करत होतो. जरा वेळाने अगदीच घामाघूम झालो. अगदीच असह्य होत होतं. अचानक डोक्यात आलं. त्याचा टीशर्ट काढून टाकला आणि चांगला सैलसा बनियान त्याला घातला. जरा बरं वाटलं त्याला आणि त्यामुळे अर्थातच आम्हालाही. थोडा खेळायला लागला तो. त्याच्याबरोबर आमचीही बडबड, गप्पा, गाणी, खिदळणं चालू होतं. बघता बघता समोरच्या त्या छान गुलाबी बाहुलीशी लेकाची छान गट्टी जमली. तिच्याकडे बोट दाखवून हा खिदळत होता. तीही छान हसून त्याच्याकडे बघत होती. मधेच घामाने थबथबलेला चेहरा जरा कोरडा करावा म्हणून रुमाल काढला आणि चेहरा खसाखसा पुसत असताना अचानक एक गोष्ट जाणवली जी इतक्या वेळ बघूनही लक्षात आली नव्हती. छान गुलाबी बूट, गुलाबी पर्स, गोल चेहरा आणि .... आणि त्या चेहर्‍याभोवती घट्ट गुंडाळलेला तो जाड स्कार्फ. अगदी चेहरा झाकणारा बुरखा नसला तरी त्यातलाच एक प्रकार. हे का करायचं, का करतोय याबद्दलचं एक अक्षरही कळत नसताना, माहीत नसताना निव्वळ आई-बाप-आजी-आजोबा आणि अजून कोणकोण कुठकुठले ते धर्मरक्षक सांगतात म्हणून आणि धर्मात (!!) तसं सांगितलंय म्हणून आणि सगळ्यांत महत्वाचं म्हणजे मरणाचं उकडत असतानाही गच्च रुमालाने चेहरा आवळून टाकाव्या लागणार्‍या त्या चिमुरडीची प्रचंड दया आली. किती मुली अशा अंध शिकवणींच्या आणि रीतीरीवाजांच्या बळी पडत असतील? स्वतःच्याच धर्माने परवानगी नाकारली म्हणून स्वतःच्याच धर्माच्या/देवाच्या प्रार्थनास्थळात जाऊ शकत नसतील? स्वतःचा धर्म सांगतो म्हणून आनंदाने (?) स्वतःच्या डोक्यावर सवती लादून घेत असतील?

अर्थात हे काही मी पहिल्यांदाच बघत नव्हतो किंवा नव्याने काहीतरी कळलं अशातलाही भाग नव्हता. पण त्या जीवघेण्या उकाड्यातला तो चेहर्‍याभोवती गच्च गुंडाळलेला रुमाल अनेक गोष्टी मनात पुन्हा जागवून गेला, प्रश्नांची पिल्लं सोडून गेला.

न राहवून मी लेकाचा चेहरा गार ओल्या वाईपने पुन्हा एकदा स्वच्छ पुसला आणि उगाचंच हातातल्या पेपरने त्याला वारा घालायला लागलो !!